Zegar Dollonda – Zegar słoneczny z kompasem, gdzie zegar jest wyskalowany w godzinach pokazujący czas słoneczny, który określa na podstawie pozycji słońca na sklepieniu, stronę z której pada światło.
Zegary słoneczne znane są już od Starożytności, jednak używanie upowszechniło się dopiero w VII wieku naszej ery, za sprawą papieża Sabinianusa, który wydał postanowienie, iż zegar słoneczny ma się znajdować na dachu każdego kościoła katolickiego. W Polsce za najstarsze zegary słoneczne są uważane te na skarpie kościoła w Strożyskach.
Stacjonarny zegar słoneczny umieszczony na półkuli północnej naszego globu, jest skierowany w Gwiazdę Polarną, jednak przy zmianie szerokości geograficznej zmienia się także kąt w stosunku do płaszczyzny tarczy zegara. Jednak takie rozwiązanie zapewnia uzyskanie dokładnego pomiaru czasowego niezależnie od pry roku. Zegar słoneczny mierzy czas jedynie w dzień, a jego nocnym odpowiednikiem jest zegar księżycowy, które czasami działające w symbiozie tworzą całodobowy zegar pozwalający określać czas o każdej porze.
Pierwowzorem zegara słonecznego był gnomon, wyposażony jedynie we wskazówkę późniejszego zegara słonecznego. Wznoszone były już 3 tysiące lat przed naszą erą w Egipcie, Mezopotamii, Indiach czy Chinach. Podstawowym elementem współczesnych zegarów słonecznych jest polos, czyli wskazówka rzucająca cień, często także w postaci punktu. Na podstawie podziałki godzinnej występującej na tarczy możemy wyróżnić 3 rodzaje zegarów słonecznych – wertykalne, horyzontalne, oraz zegary równikowe.
Paradoksalnie współczesny zegar słoneczny jest cyfrowy i ukazuje nam czas za pomocą liczb. Zasada działania jednak nie została zmieniona, gdyż nie potrzebuje on żadnego zewnętrznego zasilania, a czas pokazuje jedynie na podstawie obserwacji wędrówki słońca.
